Çiğ süt, pastörize veya sterilize edilmemiş, doğrudan hayvandan sağılan ve herhangi bir işlemden geçmemiş süttür. Koyun, keçi veya inek sütü olabilir. Çiğ süt, doğal haliyle birçok besin öğesi içerir, ancak aynı zamanda mikroorganizmalar ve bakteriler açısından da risk taşır. Bu nedenle, çiğ sütün tüketilmeden önce kaynatılması büyük önem taşır.

Çiğ süt, mikroorganizmalar açısından oldukça zengin bir besindir. Hayvanlardan sağım sırasında veya depolama koşullarında sütün içerisine zararlı bakteri ve patojenler bulaşabilir. Bu bakteriler, çeşitli gıda kaynaklı hastalıklara yol açabilir. Bu nedenle, çiğ sütü kaynatmak, bu zararlı organizmaları etkisiz hale getirmek ve sütün güvenle tüketilmesini sağlamak için önemlidir.

Çiğ sütte bulunabilecek E. coli, Salmonella, Listeria gibi zararlı bakteriler, kaynatma işlemi ile yok edilir. Bu bakteriler, özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireyler, çocuklar, hamileler ve yaşlılar için ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Kaynatma işlemi, sütün uzun süre saklanmasını sağlar ve gıda zehirlenmesi riskini azaltır. Özellikle sütü taze olarak tüketemeyeceğiniz durumlarda kaynatma, raf ömrünü artırarak sütü güvenli hale getirir.

Kaynatılmış süt, çiğ sütle karşılaştırıldığında daha yoğun bir kıvam ve kendine has bir lezzet kazanır. Ayrıca bu işlem, süt ürünleri yapımında (yoğurt, peynir, muhallebi) daha iyi sonuçlar alınmasına yardımcı olur.

Çiğ sütün güvenli bir şekilde tüketilebilmesi için 10-15 dakika kaynatılması önerilir. Bu süre, sütün içerisindeki zararlı bakterilerin tamamen yok edilmesi için yeterlidir. Ancak, kaynatma süresi sütün miktarına ve kullanılan tencerenin özelliklerine göre değişebilir. Kaynatma işlemi sırasında sütün taşmaması için sürekli karıştırılması önemlidir.

Çiğ sütü kaynatma işlemi sırasında bazı noktalara dikkat ederek sütü hem sağlıklı hem de lezzetli bir şekilde hazırlayabilirsiniz:

Kaynatma işlemi, sütün besin değerini bir miktar etkileyebilir. Özellikle B vitamini ve C vitamini gibi ısıya duyarlı vitaminlerde kayıplar olabilir. Ancak, sütün temel besin öğeleri olan protein, kalsiyum ve yağ içeriği büyük ölçüde korunur. Kaynatma işlemi, sütün güvenliği açısından gerekli bir adımdır ve besin kaybı, sağlık risklerine kıyasla daha az önemlidir.

Çiğ süt, pastörize edilmediği için aşağıdaki riskleri taşır:

• Brusella: Özellikle keçi ve koyun sütünde görülen bu bakteri, ateş ve halsizlik gibi semptomlara yol açar.

• Tüberküloz: Çiğ süt, tüberküloz basilini taşıyabilir.

Bu riskler, özellikle bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için daha tehlikelidir.

Kaynatılmış süt, uygun koşullarda saklandığında 5 gün boyunca tazeliğini korur. Sütün saklama süresini uzatmak için şu noktalara dikkat edilmelidir:

• Süt, kaynama işleminden sonra hemen soğutulmalı ve buzdolabında saklanmalıdır.
• Sütün saklandığı kabın ağzı sıkıca kapalı olmalıdır.
• Oda sıcaklığında uzun süre bekletilen süt daha çabuk bozulabilir, bu nedenle tüketim öncesinde soğuk zinciri korunmalıdır.

Evet, kaynatılmış süt tekrar kaynatılabilir. Ancak sütü tekrar tekrar kaynatmak, besin değerlerinin kaybına neden olabilir ve sütün lezzetini olumsuz etkileyebilir. Tekrar kaynatma ihtiyacını azaltmak için sütü ihtiyaç duyduğunuz miktarlarda ısıtmanız önerilir. Kaynatma işlemini minimal düzeyde tutmak, sütün besin değerini ve doğal yapısını korumaya yardımcı olacaktır.

Aldığımız sütün Hastalıklardan Ari İşletmeden olması gerekmektedir.

İl Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kan ve deri analizleri ile yılda bir kez ineklerden test alınır. Brusella,tüberküloz ve şap gibi hayvandan insana geçen hastalıkların varlığına bakılır. Eğer test sonucunda bu hastalıklar ineklerde bulunmamış ise bu işletmeye 1 yıl süreli Hastalıklardan Ari işletme belgesi verilir.
Bu belgeyle o işletmedeki sağılır ineklerin sütlerinde hayvanlardan insana geçen hastalıkların olmadığı belgelenmiş olur.